August Cieszkowski – XIX-wieczny filozof, reformator oświaty rolniczej – prowadził aktywne życie wypełnione działalnością naukową, społeczną i patriotyczną. Jego dokonania doczekały się upamiętnienia i szczególnego uhonorowania w 2014 roku, kiedy to obchodzono uroczyście 200. rocznicę urodzin i 120. rocznicę śmierci tego wielkiego Polaka. Publikacja „August Cieszkowski In memoriam 1814-2014” – wydana na koniec roku 2015 - stanowi zbiór referatów wygłoszonych na Walnym Zgromadzeniu Członków Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz na konferencji naukowej zorganizowanej przez PTPN wspólnie z Wydziałem Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydarzenia te miały miejsce 18 grudnia 2014 roku na zakończenie obchodów jubileuszowych. Środowisko naukowe uczciło pamięć Cieszkowskiego nie tylko ze względu na jego znaczące dokonania, ale również dlatego, że był on współzałożycielem PTPN oraz jego trzykrotnym prezesem. W publikacji znalazły się opracowania na temat jego relacji z Krasińskim, Mickiewiczem i Norwidem oraz teksty o prowadzonej pracy organicznej i programie społecznym, a także mesjanizmie charakterystycznym dla filozofii Cieszkowskiego. Analizie poddano treści zawarte w dziełach filozofa – „Ojcze nasz”, „O ochronach wiejskich”, a nawet w pamiętniku pisanym w latach 1837-1839. Swoje referaty opublikowali: Jerzy Fiećko, Elżbieta Lijewska, Przemysław Matusik, Wiesław Ratajczak, Zbigniew Przychodniak, Andrzej Wawrzynowicz, Katarzyna Fedorowicz oraz nieoceniona Joanna Pietrowicz – kustosz zbiorów specjalnych Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. To dzięki zbiorom fotografii i dawnych publikacji założyciela jubileuszowe wydawnictwo zostało wzbogacone ciekawym materiałem ilustracyjnym.

Monika Nagowska
Pierwodruk: „Nestor” 2016 nr 2(36)

[August Cieszkowski in memoriam 1814-2014. Red. Katarzyna Meller. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015, ISBN 978-83-7654-310-9, ss.173]